4 dni temu
W ostatnich tygodniach przedstawiono projekt Strategii Rozwoju Polski do 2035 roku – dokument, który może mieć istotny wpływ na funkcjonowanie państwa, zarówno w wymiarze ekonomicznym, jak i społecznym, infrastrukturalnym, zdrowotnym czy edukacyjnym. Na kanale SOS dla Edukacji zachęcamy wszystkie organizacje pozarządowe do aktywnego udziału w konsultacjach społecznych tego projektu. W odcinku Michał Szymanderski-Pastryk – ekspert ds. polityki publicznej, promotor edukacji obywatelskiej, aktywista zaangażowany w działania na rzecz trzeciego sektora – tłumaczy, dlaczego warto zaangażować się w ten proces i jak można realnie wpłynąć na kierunek rozwoju kraju na najbliższe lata.
Czym jest Strategia Rozwoju Polski do 2035 roku?
Strategia Rozwoju Polski to dokument przygotowany przez Ministerstwo Funduszy Rozwoju Regionalnego. Jej celem jest wyznaczenie kierunku rozwoju różnych obszarów funkcjonowania państwa – od ekonomii, przez bezpieczeństwo, po edukację czy zdrowie. Wskazuje, na co powinny być przeznaczane środki publiczne oraz jak powinny wyglądać mechanizmy wsparcia dla konkretnych sektorów i grup społecznych, w tym organizacji pozarządowych.
Ważną częścią dokumentu są założenia dotyczące edukacji, które mogą kształtować podejście do rozwoju systemu oświaty, programowania grantów czy kształtowania polityki publicznej w tym zakresie. To właśnie tutaj otwiera się przestrzeń do wpływu na rozwiązania, które zasilą polską szkołę i system edukacyjny na kolejne 10 lat.
Czy strategia naprawdę zmienia działania rządzących?
Choć z perspektywy prawa strategia rozwoju państwa nie jest dokumentem wiążącym – kolejny rząd może ją ignorować, całkowicie zmienić lub napisać nową – to w praktyce, jak pokazują dane z podobnych projektów, jej znaczenie jest niemałe. Jak podaje Michał Szymanderski-Pastryk, Puls Biznesu ocenił, iż poprzednia Strategia Zrównoważonego Rozwoju została wdrożona w aż 40%. Choć to mniej niż połowa założeń, zdaniem prowadzącego, to i tak dobry wynik, pokazujący, iż tego rodzaju dokumenty rzeczywiście stanowią istotną podstawę do wydawania środków publicznych i projektowania działań administracyjnych.
Dlaczego warto wziąć udział w konsultacjach?
Konsultacje społeczne realizowane są do końca października, a udział w nich mają przede wszystkim duże podmioty gospodarcze – konfederacje pracodawców, organizacje o wyrobionej pozycji prawnej i finansowej. Właśnie dlatego zachęcamy, by również mniejsze organizacje pozarządowe oraz niezależni eksperci zabrali głos. jeżeli nie wykorzystamy tej szansy, to inni podzielą „tort środków” zgodnie ze swoimi interesami. Naszym zadaniem jest wskazać, w jaki sposób państwo powinno się rozwijać, bazując na realnych potrzebach społecznych i edukacyjnych, a nie wyłącznie interesach wybranych grup.
Proces konsultacji jest prostszy, niż może się wydawać. Nie wymaga przygotowywania rozbudowanych analiz czy długich elaboratów. Wystarczy wskazać fragment strategii, który chcemy zmienić, napisać jak jest w tej chwili i jak powinno być, dodając krótkie uzasadnienie. Taki format składania uwag rekomendują osoby z wieloletnim doświadczeniem w konsultacjach społecznych – m.in. Michał Brown, dyrektor Narodowego Instytutu Wolności, który podkreśla, iż stanowisko jasne i zwięzłe ma dużo większe szanse na uwzględnienie przez urzędników.
Jak przygotować skuteczne uwagi do strategii?
Michał Szymanderski-Pastryk dzieli się praktycznymi wskazówkami dotyczącymi pracy nad uwagami. Zachęcamy, by każda organizacja znalazła fragment strategii dedykowany swojej branży – od edukacji, przez zdrowie, po wsparcie osób z niepełnosprawnościami – i przygotowała własne rekomendacje. SOS dla Edukacji podjęło tę inicjatywę, angażując eksperta, który za niewielkie pieniądze przeanalizował dokument i wskazał, które punkty wymagają korekty oraz w jaki sposób należy je usprawnić.
Nie każda organizacja dysponuje wystarczającym budżetem na zatrudnienie eksperta. Rozważcie zatem kooperację z innymi, podobnymi podmiotami – wspólne przygotowanie uwag lub zrzutkę na wsparcie merytoryczne. Zaniedbanie procesu konsultacji może skutkować zamrożeniem niewłaściwych rozwiązań na kolejne lata, dlatego warto się zaangażować.
Na jakie elementy strategii warto zwrócić uwagę?
Dobre strategie rozwojowe składają się z dwóch kluczowych części – diagnozy i proponowanych rozwiązań. Pierwsza z nich to analiza obecnej sytuacji w danym obszarze, druga – rekomendacje, które odpowiadają na zidentyfikowane problemy. Możemy działać na obu etapach: zgłaszając zastrzeżenia do diagnozy, jeżeli nie uwzględnia ona wszystkich danych lub przedstawia je błędnie; albo proponując konkretne zmiany w rozwiązaniach, które naszym zdaniem lepiej odpowiedzą na wyzwania przyszłości.
Strategia zawiera także zestawy KPI (cele i wskaźniki sukcesu), np. dotyczące wzrostu współczynnika dzietności. Warto zweryfikować, czy cele są realne, uzasadnione merytorycznie i czy służą społecznemu dobrostanowi.
Oddajmy głos społeczeństwu obywatelskiemu
Zachęcamy do obejrzenia całego filmu na kanale SOS dla Edukacji i podzielenia się własnymi doświadczeniami w pracy nad uwagami do strategii. Wspólne działania i wymiana praktyk może wzmocnić nasz wpływ na politykę państwa. Naszym celem jest, by dokument rozwoju kraju był jak najbardziej zgodny z wizją społeczeństwa obywatelskiego, realnymi potrzebami edukacyjnymi oraz dobrem publicznym.
Konsultacje społeczne są okazją do pokazania siły trzeciego sektora, efektywności naszych postulatów i dbałości o interes publiczny. jeżeli chcemy, by system edukacji i inne obszary najważniejsze dla rozwoju Polski w kolejnych latach odpowiadały na aktualne wyzwania, musimy być aktywni już dziś.
